Kapitulli një

Historia e Muhamedit dhe Kuranit

Fëmijëria tragjike

Jeta e hershme e Muhamedit në Gadishullin arabik është një ngjarje e tragjedisë dhe e përpjekjeve të shumta. Ai qe lindur në vitin 570 m.K. Babai i tij, Abd-Allahu, vdiq para se të lindte. Allahu ishte pjesë e emrit të babait të tij sepse ky ishte emri i hyjnisë kryesore të klanit të tij. Eminja, nëna e Muhamedit, ndoqi një zakon të vjetër arab duke ia dhënë foshnjën një gruaje beduinase për ta ushqyer për një periudhë të gjatë. Kur ai ishte gjashtë vjeç, nëna e tij vdiq. Të ishe jetim në Mekën e shekullit të gjashtë qe një situatë e pikëlluar. Abu-Talibi, kreu i klanit të varfëruar Hashim nga fisi Kurejsh ishte xhaxhai i tij, të cilit i ishte besuar djali. Ai u rrit në një mjedis të konflikteve të dhunshme në mes të individëve dhe fiseve.

Martesa e shkatërruar nga vdekja

Një nga mënyrat një person në pozitën e Muhamedit do të mund të fitonte pasuri dhe fuqi ishte për t’u martuar me një grua të tillë. Një grua tregtare dyzet vjeçare e quajtur Hatixhe vendosi ta martohej me Muhamedin njëzet-e-pesë vjeçar nëse do ta dëshmonte veten përgjegjës duke vepruar si agjent në karvanët e saj për në Siri. Ajo ishte e martuar dy herë më pare. Deri në vdekjen e saj, Hatixhja ishte gruaja e vetme e Muhamedit. Ata rritën katër vajza sepse dy djemtë e tyre vdiqën si foshnje. Përkundër gruas së tij me ndikim, Muhamedi përpiqej të fitonte respekt nga tregtarët Mekas të cilët e përjashtuan atë nga rrethi i tyre i brendshëm. Është e mundshme që kjo gjë ishte një faktor që e drejtoi atë në kërkim të ndihmës shpirtërore.

Kërkimi religjioz

Muhamedi e perceptoi jetën religjioze arabe më tepër trazuese se sa ndihmëse. Të krishterët e perandorive Romake dhe Bizantine dominonin shumicën e botës dhe kishin fituar të konvertuar në Arabi. Edhe kushëriri i Hatixhes, Varaqa, qe bërë i krishterë. Në gadishullin arabik kishte po ashtu edhe fise të pasura hebraike, ndonëse religjioni kryesor i vendit dhe besimi i fisit të Muhamedit ishte adhurimi i idhujve.

Meka ishte qendra e këtij religjioni politeist të cilit Muhamedi i takonte. Këta paganë luteshin duke u kthyer nga Meka. Ata udhëtonin në Mekë për pelegrinazhe vjetore. Ata do të hynin në një arenë (Mesxhid) ku do të silleshin përreth një ndërtese antike nga guri i lartë rreth 14 m, i gjerë 10m dhe i gjatë 15m, e quajtur Qabja, e cila ishte e mbushur me idhuj. Guri i zi mund të shihej jashtë Qabesë si një gur themeli. Guri apo meteori puthej në shenjë nderimi. Rreth 1 milje larg Qabesë, në Vadi Mina, pelegrinët hidhnin gurrë në shtyllën e cila përfaqësonte djallin. Ata besonin në muajin lunar të agjërimit dhe dhënies lëmoshë ndaj të varfërve.

Kur Muhamedi zuri kontrollin mbi Mekën, ai i shkatërroi të gjitha idhujt brenda Qabesë, përveç gurit të zi të respektueshëm. Sidoqoftë, ai ruajti çdo njërën nga këto praktika pagane dhe sot ato përbëjnë një pjesë domethënëse të ritualeve monoteiste islamike. Kjo me siguri mundësoi që konvertimi të ishte më i lehtë për njerëzit në ditët e Muhamedit. Shumë nga myslimanët e sotëm, edhe pse kanë vështirësi në të ndjekurit e këtyre ritualeve dhe në anën tjetër duke mbajtur ritmin në një shoqëri me teknologji të lartë. Shumica e myslimanëve po ashtu jetojnë larg Arabisë Saudite ku duhet të shkojnë për pelegrinazh, e cila bëhet barrë e madhe financiare për ta.

Kurani

Situata dëshpëruese e Muhamedit arriti kulmin në shpalljen e përvojave shpirtërore. Për arsye të tij, Muhamedi filloi të meditonte në shpella të shkretëtirës. Ai pohonte që gjatë momenteve të tilla ai qe vizituar nga një qenie shpirtërore e cila e urdhëroi atë të recitonte disa fjali. Më vonë, Muhamedi besoi që ishte i demonizuar dhe bëri përpjekje vetëvrasëse por pastaj sërish pohoi të ishte i shpëtuar nga një shfaqje tjetër shpirtërore, e cila e siguroi atë rreth profetësisë së tij.

Bazuar në historinë myslimane, Muhamedi vazhdoi të pranonte mesazhe. Ai i recitonte ato ndjekësve të tij të cilët i shkruanin në çfarëdo objekti të mundshëm si gurë apo eshtra. Këto mesazhe vinin ndërkohë që Muhamedi kishte episode të cilat dukeshin të ishin konvulsione. Në vazhdën e këtyre fjalëve magjike, Muhamedi fliste sikur Allahu të ishte duke folur në vend të tij. Ai pohonte që udhëzuesi i tij shpirtëror, të cilin më vonë e identifikoi si engjëlli Gabriel, drejtonte mesazhet nëpërmjet zbulesave të tij poetike. Kurani e bën të qartë që shumica e të krishterëve dhe hebrenjve të kohës së tij besonin se sjellja e tij ishte e një të çmenduri apo e një të demonizuari. Në fillim këto thënie qenë të shkurtra, por më vonë në jetën e tij ato u bënë mjaft të gjata.

Dekada e mohimit

Kurani ka një kualitet të caktuar poetik, gjë të cilën myslimanët e besojnë të jetë mrekullisht e bukur. Megjithatë, shumica dërrmuese e bashkëkohësve të Muhamedit nuk besonin që vargjet e Muhamedit ishin të jashtëzakonshme meqë gadishulli arabik ishte i famshëm për poetë të shumtë dhe parashikues mistik. Ky fakt është dëshmuar edhe në Kuran vetë.

Mënjanë stilit të shkruar, përmbajtja e mesazhit qe ofenduese për adhuruesit e idhujve në Mekë. Muhamedi recitonte vargje që shpallnin Allahun të ishte një dhe i vetmi hyjni. Mesazhi i tij dënonte adhurimin e idhujve, mbi të cilin bazohej ekonomia mekase.

Si rrjedhojë, Muhamedi fitoi shumë pak ndjekës në dhjetë vitet e para të profetësisë së tij të vetë-shpallur. Madje edhe fisi i tij u kthye kundër tij, gjë që ishte e padëgjuar në një kohë kur besnikëria ndaj klanit ishte bazamenti i kulturës.

Ndërsa Muhamedi kërkoi të transferonte lëvizjen e tij në një qytet që quhej At-Taif, udhëheqësit përfunduan negociatat me një kundërshti aq të fortë sa që inkurajuan banorët e komunitetit të hidhnin gurë në Muhamedin deri sa ai tërhiqej.

Lufta e shenjtë

Mekasit thurnin kurthe për t’ia marrë jetën Muhamedit andaj rilokimi në një vend tjetër qe i domosdoshëm. Negociatat me qytetin e Medinës kaluan shumë më mire se ato në At-Taif. Medina qe një qendër e përparuar bujqësore që vuante nga grindjet fisnore. Disa në Medinë shpresuan që prezenca e myslimanëve do t’i sillte një kuptim shpirtëror paqes dhe Muhamedi u ftua të vinte si arbitër i mosmarrëveshjeve. Pikërisht para se mekasit u përpoqën të ekzekutonin planin e tyre të vrisnin Muhamedin, ai dhe grupi i tij i vogël prej besimtarësh ikën për në Medinë ku komuniteti i besimtarëve të tij filloi të rritej në fuqi dhe ndikim. Dita e parë e lëvizjes së tij ishte 1 korrik, 622, m.K. Myslimanët e theksojnë këtë date si ditën e parë të kalendarit islamik.

Shpejt pas shpërnguljes, religjioni islamik u kthye në dhunë si mënyrë e sjelljes me armiqtë e tyre. Muhamedi i shpalli vargjet që i lejonin myslimanët të luftonin për Islamin. Ata filluan duke i shënjuar mekasit. Myslimanët i sulmonin karvanët në emër të Allahut, e cila përfundimisht çoi në beteja zyrtare në mes tyre dhe forcave të armatosura të Mekës. Lufta u zgjerua për të përfshirë edhe ata që përkrahnin Mekën. Myslimanët filluar të fitonin pasuri me anë të fitimeve nga lufta.

Myslimanët përjetonin suksese. Fakti që ata tashmë ishin forcë ushtarake i unifikoi radhët e tyre dhe zmadhoi anëtarësimin. Ndikimi i myslimanëve mbi fiset e Medinës rritej përderisa armiqtë e tyre filluan t’u frikësoheshin atyre.

Për shembull, në Medinë kishte tre fise hebraike. Që të tre fiset mohuan Muhamedin si profet të vërtet në traditën e profetëve biblikë. Kjo duket që ka qenë një zhgënjim i madh për Muhamedin meqenëse Kurani pohon të jetë një vazhdimësi e Biblës. Nuk ka evidencë që ata ndërmorën veprime ushtarake kundër myslimanëve, porse Muhamedi i sulmonte fiset veçmas. Dy të parat, Benu Kejnuka dhe fisi Nadir, qenë detyruar të mërgonin. Forcat islamike konfiskuan shtëpitë e tyre, tokat dhe kopshtet e pasura. I fundit nga këto fise hebraike ishte Benu Kurejza. Forcat e Muhamedit i rrethuan Benu Kurejzët. Rrethimi ishte një sukses. Pas dorëzimit të të gjitha armëve të tyre ata pranuan një dekret që ishte i ashpër qoftë edhe për atë kohë. Myslimanët ekzekutuan të gjithë meshkujt hebrenj, diku në mes 600 dhe 900 ndërsa gratë dhe fëmijët e tyre u bënë skllevër të pushtuesve myslimanë apo qenë shitur. Muhamedi ishte përgjegjës rreth shpërndarjes së pasurisë së tyre. Muhamedi po ashtu mori një nga të vejat e tyre, Rajhanën, burri i së cilës sapo ishte ekzekutuar, për të qenë konkubina e tij.

Ushtarët e Mekës u takuan me forcat myslimane në betejat e Bedrit dhe Uhudit. Në betejën e Uhudit në vitin 625 m.K, Muhamedi personalisht ishte lënduar në kokë aq seriozisht sa gabimisht doli një zë që thoshte se ai kishte vdekur. Beteja ishte një barazim, por për myslimanët të ballafaqoheshin me mekasit dhe të mbijetonin pas të gjithave ishte, në një kuptim, një lloj i fitores.

Përfundimisht, forcat myslimane u forcuan mjaftë sa që Meka ra në pajtim për një marrëveshje paqësore me Muhamedin, e njohur si marrëveshja e “Al-Hudejbija” në mars të vitit 628. Sipas marrëveshjes duhej të ekzistonte paqe e siguruar për dhjetë vjet. Gabimi i mekasve në këtë marrëveshje ishte që i lejuan lirinë Muhamedit të sulmonte fiset fqinje të cilat nuk ishin të mbrojtur nga armëpushimi. Muhamedi po ashtu i lejoi sulmet të vazhdonin mbi karvanët mekase nga grupet të cilat sipas tij nuk ishin anëtarë të forcave të tij. Ata supozohej që vepronin përtej kontrollit të Muhamedit.

Marrëveshja qe thyer vetëm dy vjet pas ratifikimit. Ekzistojnë arsye të ndryshme rreth faktit se si armëpushimi qe mbaruar, por përfundimi është histori. Muhamedi pohoi që Marrëveshja Paqësore Al-Hudejbija ishte thyer nga mekasit. Forcat e tij islamike invaduan dhe pushtuan Mekën në janar të vitit 630.

Pas vdekjes së Muhamedit, fitoret ushtarake islamike në Afrikën veriore, Evropë dhe në Lindjen e Mesme me siguri i shtuan përhapjes së religjionit siç bëri tregtia ndërkombëtare me vendet aziatike. Përdorimi i forcës nga ana e myslimanëve kundër armiqve të tyre, si pjesë e detyrës së tyre religjioze e njohur si “xhihad” apo “lufta e shenjtë”, është edhe më tej gjerësisht e praktikuar përreth mbarë botës në mileniumin e ri për vetë-mbrojtje dhe për të zgjeruar fuqinë dhe ndikimin islamik. Pyetja me të cilën myslimanët ballafaqohen është si dhe kur xhihadi duhet vënë në praktikë.

Suksesi i Muhamedit

Muhamedi kishte pasuri dhe fuqi të pamasë në vitin e tij të gjashtëdhjetë. Ngritja e dominimit të tij në Medinë dhe fitorja përfundimtare e myslimanëve mbi Mekën i solli Muhamedit kontroll të plotë rreth territorit të zgjeruar. Ai konsiderohej si zëri i Allahut. Ai kontrollonte fatin dhe pronën e atyre që kundërshtonin Islamin. Shumë komuniteteve hebraike dhe krishtere u ishte lejuar një liri adhurimi përderisa i paguanin taksat Muhamedit, i nënshtroheshin tiranisë islamike dhe ndalonin së shpalluri besimin e tyre me qëllim ungjillëzimi.

Respekti që i ishte dhënë atij ishte aq i madh sa edhe në ditët e sotme mendimet e tij rreth rregullave mbi sjelljen, veshjen, zakonet e përditshme madje edhe stili i mjekrës mbahet si shembull për t’u ndjekur në mbarë botën. Mendimet e Muhamedit dhe historia e ngritjes së tij në fuqi janë të përshkruara në shkrime të quajtura “hadithe”. Hadithi nuk është një vëllimesh por më tepër një numër i madh i teksteve të grumbulluara disa qindra vite pas kohës së Muhamedit. Më të respektuarat nga këto është koleksioni i quajtur “Sahih Al-Buhari”. I detajizon rregullat që Muhamedi i dha për jetën e përditshme, mburrjet e akteve heroike të Muhamedit dhe i ofron një myslimani besnik një udhërrëfyes për jetën e përditshme.

Për dikë i cili duhej të dëshmonte veten të denjë për të martuar një të vejë të pasur, Muhamedi tani kishte marrëdhënie të shumta femërore. Pas vdekjes së Hatixhës, Muhamedi kishte përafërsisht gjashtëmbëdhjetë gra plus vajza skllave që ishin zënë në beteja. Në momentin e vdekjes së tij Muhamedi kishte nëntë gra që ende jetonin dhe dy vajza skllave. Dy nga martesat e tij kontroverse ishin martesat me Ajshën dhe Zejnebën. Ajsha i ishte premtuar Muhamedin kur ishte gjashtë vjeçe për t’u futur në lidhje martesore në kohën kur ajo ishte vetëm 9 vjeç atëherë kur luante ende me lojëra. Në atë kohë Muhamedi ishte pesëdhjetë e tre vjeçar. Zejnebja ishte ish gruaja e djalit të tij të adoptuar. Historia myslimane duket e qartë që Zejnebja ishte divorcuar sepse Muhamedi e dëshiroi nusen e djalit të tij.

Kritikat e sjelljes së Muhamedit qenë kundërshtuar shpesh nga shpalljet e vargjeve të Kuranit nga ana e Muhamedit. Në këtë mënyrë, ishte sikur Allahu të mbronte sjelljen e Muhamedit. Vargjet qenë gjithashtu cituar nga Muhamedi për t’i instruktuar gratë e tij dhe publikun gjeneral rreth asaj se si duheshin të silleshin drejt tij. Myslimanët u besonin urdhërimeve të tilla dhe të gjitha vargjeve të cituara nga Muhamedi qenë grumbulluar në tekstin e Kuranit.

Kurani bëhet një Libër

Së shpejti pas vdekjes së Muhamedit, vargjet e tij mbeten të shkruara nëpër gurë, eshtra, lëkurë dhe të fshehura në kujtesën e ndjekësve të tij. Vitet kaluan dhe shumica e tyre, që pohonin të mbanin në mend të tërë Kuranin, qenë mbytur në luftëra. Disa prej gjërave në të cilat u shkruan vargjet ishin dëmtuar apo humbur. Si rezultat, ekspertët me një urgjencë të madhe ndanë atë që kishin mbajtur mend dhe mblodhën vargjet e regjistruara nga të tjerët për të prodhuar Kuranët e parë. Ato qenë kopjuar dhe shpërndarë anembanë komuniteteve islamike.

Myslimanët sot janë të përkushtuar ndaj idesë që ekziston një Kuran origjinal që ishte grumbulluar pa asnjë gabim, lënie anash apo shtesë. Megjithatë, historia islamike dëshmon se mbase katër deri në shtatë versione të ndryshme të Kuranit dolën në shesh. Njëri nga trashëgimtarët e Muhamedit, kalifi Uthman, qe shokuar nga ky fakt. Ai caktoi një komision prej tre njerëzish për të konstruktuar versionin e standardizuar të Kuranit. Pastaj udhëheqësit myslimanë u përpoqën t’i djegin të gjitha versionet e Kuranit (Sahih Buhariu, Vëll.6, fq 479).

Hadithi më i respektuar përshkruan që madje edhe kopja e standardizuar e Uthmanit duhej të korrigjohej. Njëri nga anëtarët e komisionit, Zeidi, tregoi si e kishin kuptuar që një varg mungonte. Ata kërkuan dhe e gjetën nga një njeri i thirrur Kuzaima-bin-Tabit al Ansari. Tradita thotë që pasazhi që ishte shtuar tek versioni i standardizuar gjendet në kapitullin e tridhjetë e tretë, vargu njëzet e tre të Kuranit modern (Sahih Buhariu, vëll.6, fq.479). Edhe me shtimin e këtij pasazhi, ekzistojnë tradita islamike më pas të besueshme që raportojnë se vargje të caktuara janë lënë anash versionit të standardizuar të Uthmanit. Ishte raportuar se Muhamedi recitonte vargje të Kuranit që urdhëronin gurëzimin e kurorëshkelësve (Ibn Ishak, Sirat Resulullah, fq.684). Ky mësim nuk gjendet sot në Kuran.

Mundësia e humbjes së vargjeve që urdhëron gurëzimin e kurorëshkelësve, përkrahet edhe nga praktika islamike. Që nga themelimi i Islamit, kurorëshkelësit janë gurëzuar çdo herë, megjithatë versioni i standardizuar i Uthmanit kërkon që kurorëshkelësit të fshikullohen me një qind kamxhikë (24:2).

Shumica dërrmuese e myslimanëve ofendohen fuqishëm nga studiuesit që sugjerojnë Kurani është redaktuar, ndryshuar apo në ndonjë mënyrë është ndryshe nga shpalljet origjinale të Allahut nëpërmjet Muhamedit. Ata besojnë që kopjet e djegura të Kuranëve përmbanin vetëm dallime të vogla dhe kopja standarde, e bekuar nga kalifi Uthman, qe bërë nga ndjekës të devotshëm të Muhamedit që i kishin mësuar përmendësh vargjet me një perfeksion të sigurt.

Atributet e Kuranit

Karakteristikat fizike të Kuranit janë interesante. Është një libër që është pak më i shkurtër se Dhiata e Re krishtere. Kapitujt e saj nuk qenë rregulluar me renditje siç ishin recituar, por u bazuan tek madhësia me kapitujt më të mëdhenj së pari dhe më të shkurtrat në fund. Për këtë arsye, nuk ka kronologji të ngjarjeve apo ideve. Kurani, i publikuar nga klasikët Pengun, përpiqet të korrigjoj duke i rirregulluar kapitujt sipas asaj se kur janë recituar nga Muhamedi.

Të ndjekësh vazhdën e mendimeve brenda një kapitulli është sfiduese. Subjekti brenda kapitullit dhe madje vargu mund të ndryshoj në një temë tjetër pa një tranzicion. Kjo Prandaj një studim tematik sikurse ky në këtë libër është shumë i rëndësishëm.

Kur Muhamedi i recitonte vargjet, ai nuk e përdorte vetën e parë në njëjës sikurse “Unë ju them që duhet të besoni.” Ai fliste sikur të transmetonte mesazhin nga Allahu, nëpërmjet një engjëlli, i cili është dashur të fliste në vetën e parë shumës për shembull: “Ne krijuam botën dhe ne i urdhërojmë njerëzit të besojnë në ty (Muhamed) si profet,”. Myslimanët nuk besojnë që përdorimi i vetës “ne” për Allahun është në kontradiktë me njëshmërinë e Allahut.

Muhamedi fliste arabisht që është gjuha e Kuranit. Madje myslimanët që nuk e kuptojnë gjuhën udhëzohen të mësojnë përmendësh Kuranin në arabisht. Ata e bëjnë këtë sepse besojnë që Kurani ndërpritet së qeni Kuran i vërtet kur përkthehet në ndonjë gjuhë tjetër duke e humbur kuptimin e vërtetë gjatë procesit.

Mësimet e Kuranit

Disa tema përsëriten shpesh në Kuran. Më kryesoret janë urdhërimet për të besuar në njëshmërinë e Allahut se sa në idhujtari dhe në besueshmërinë e Muhamedit si profet i njëjtë me profetët biblik. Në përkrahje të këtyre besimeve, Kurani i përsërit mrekullitë e krijimit, marrëzitë e adhurimit të idhujve, tmerret e Ditës së Gjykimit dhe konfirmimin e supozuar nga Bibla.

Fjala e “supozuar” përdoret në referencë ndaj marrëdhënies së Kuranit me Biblën për arsye të mirë. Kur hebrenjtë dhe të krishterët e kohës dëgjonin referencat e Kuranit ndaj Biblës, ata vunë re dy probleme. Ata gjetën mjaft tregime të çuditshme të portretizuara si ngjarje biblike. Njëri shembull është mbreti Solomon që komunikonte me milingona dhe zogj. Kjo ishte një arsye që Muhamedit i mungonte përkrahja e pritur nga besimet tjera monoteiste. E dyta ishte që teologjia e Kuranit ishte në kundërshti me atë të Biblës. Kurani pohonte të pajtohej me ungjillin e Jezus Krishtit ndërkohë që mohonte Trinitetin, hyjninë e Krishtit dhe shpëtimin nëpërmjet kryqit dhe ringjalljes së Zotit Jezus.

Për t’i bindur lexuesit të besojnë dhe të binden ndaj mësimeve të Kuranit, disa nxitës qenë përsëritur në tekst. Shpërblimet tokësore qenë zgjeruar siç është fitorja në luftë dhe plaçkat e luftës që vijnë nga të luftuari në rrugën e Islamit. Pas vdekjes, janë premtimet e kënaqësive sensuale në kopshtet e parajsës në kontrast me shume tmerre të ferrit.

Ekzistojnë pesë shtylla kryesore të Islamit të cilët myslimanët i theksojnë si të nxjerrura nga Kurani dhe nga librat e tyre historik të shenjtë të quajtur Hadithe. Ato përfshijnë rrëfimin që Allahu është një dhe Muhamedi është profet (Kalima), lutja që drejtohet nga Meka pesë herë në ditë çdo ditë (Salati), dhënia lëmoshë (Zeqati), një muaj agjërimi gjatë orëve të ditës të praktikuar çdo vjet (Ramazani) dhe pelegrinazhi në Mekë së paku një herë në jetën e myslimanit (Haxhi).

Faqja paraprake                                       Indexi                              Faqja tjeter